Begrip

Familiewapens

reageer

Uw reactie

Wij zijn altijd opzoek naar reacties om de kennisbank van Drenthe uit te breiden. Wanneer u een correctie wilt doorgeven of een lemma wilt aanleveren voor de Drentse encyclopedie dan kunt u onderstaand formulier gebruiken. Ontroerende anekdotes bij een lemma of anderszins bijzondere verhalen worden niet als zodanig opgenomen in de encyclopedie. Deze reacties zullen derhalve niet in behandeling worden genomen.

Alma
Bron: Museum de 5000 morgen, Hoogeveen

De ontwikkeling van de (familie)heraldiek in Drenthe verliep niet veel anders dan elders. Ontstaan in de 12e eeuw ter onderscheiding van verschillende deelnemers aan toernooien in Noord-Frankrijk, verspreidde het gebruik van wapens zich snel over heel Europa. Al in de 13e eeuw vinden we de eerste zegels met afbeeldingen van wapens. Al spoedig na de introductie van het gebruik voerden ook niet-edelen, zoals eigenerfden, schulten en geestelijken, wapens. Aanvankelijk waren deze nog persoonlijk, maar al spoedig ontstond er een erfelijke familieheraldiek.

De vormgeving van de vroegste wapens voldeed al aan de heraldische regels elders. De Drentse wapens bleven door de eeuwen heen eenvoudig, vergeleken met de heraldiek in andere delen van Europa. De Drentse heraldiek sluit nauw aan op die van de andere delen van het Sticht, maar er zijn wel enige typisch Drentse wapenfiguren aan te wijzen. Zo vinden we in Noord-Drentse wapens vanaf de Late Middeleeuwen regelmatig hakenkruizen (o.a. de familie Ebbinge). Andere stukken die betrekkelijk veel in Drenthe gevonden worden, zijn schoorsteenhalen (o.a. Homan) en boomstronken (o.a. De Mepsche). De betekenis van dergelijke wapenfiguren is zelden te achterhalen. Onder de oudste Drentse families vinden we door verwantschap verschillende keren wapens met drie adelaars (o.a. Van Echten, Van Coevorden) en schuinbalken met een schildzoom (De Vos van Steenwijk, Hiddingh). Vooral over dit laatste wapen al vanaf de 19e eeuw veel discussie geweest. Vooral vanaf de 18e eeuw werden familiewapens gebruikt door alle lagen van de bevolking op zegels, grafzerken enz. Ook tegenwoordig worden regelmatig nieuwe wapens ontworpen. [ Alma]

Literatuur

  • Lit.: R.H. Alma, 'Zoeken naar Drentse familiewapens', Waardeel 3 (1996)
  • A.N. de Vos van Steenwijk, Het geslacht De Vos van Steenwijk in het licht van de geschiedenis van de Drentse adel (Assen 1976)
  • 'Drentse heraldiek' I-, Drents genealogisch jaarboek 5 (1995).