Vroege mensachtige (Homo sapiens neandertalensis), genoemd naar het Neandertal in Duitsland waar voor het eerst resten van een skelet zijn gevonden.

De 'klassieke' Neandertalers zijn geen voorouders van de moderne mens (Homo sapiens sapiens), maar een uitgestorven tak van de menselijke stamboom. De Neandertaler leefde tussen ongeveer 150.000 en 30.000 jaar geleden in westelijk Azië en Europa in de middenfase van het Paleolithicum. In de loop van de laatste ijstijd (Weichselien) stierven de Neandertalers uit en maakten ze plaats voor Homo sapiens sapiens.

In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, waren Neandertalers geen primitieve mensen; hun herseninhoud is vergelijkbaar met die van moderne mensen. Ook wat hun uiterlijk betreft verschilden ze minder van ons dan men doorgaans denkt. De Neandertaler jaagde op groot wild zoals rendieren, paarden, wolharige neushoorns en mammoeten. Ze worden ook wel mammoetjagers genoemd. Op verschillende plaatsen in Drenthe zijn werktuigen van Neandertalers gevonden, waarvan vuistbijlen het meest tot de verbeelding spreken. Een deel van de vuistbijlen past in de traditie die 'Moustérien de Tradition Acheuléenne' genoemd wordt. Behalve vuistbijlen maakten Neandertalers ook andere werktuigen zoals schaven en spitsen.