Esdorp in de gemeente Hoogeveen (tot 1998 Ruinen) ten noorden van Hoogeveen en ten oosten van Ruinen (1793 inwoners en 639 woningen in 2002). Aan de westkant van het dorp ligt de Pesseresch, bestaande uit bos-, graspercelen en bouwland, ingeklemd tussen A28 en N375. Verder zuidwaarts ligt het Pesserveld (vnl. weidegronden) met ten westen hiervan het veengebied Pesserkoelen. Zuidoostelijk van het esdorp, hemelsbreed 4 km, ligt de Pesserma aan de oostoever van het Oude Diep ten oosten van de spoorlijn Groningen-Zwolle.

Bronnen vermelden: Petthe (1141), Pette (1247 en 1360), Pettermarke (1363, Pes (1381), Pette (1383-84), Pesse (1384 en 1390), Pette (1390), Pessen (1811-13) en Pes (1968). De naam is afgeleid van path(i)thja: pethithja of peltha = moerasgebied. De naam betekent: moeras, pit, put, veenkuil.

In de jaren na 1625 kocht jonkheer Roelof van Echten o.a. veengebied onder Pesse. De bebouwing van het middeleeuwse Pesse lag vroeger verspreid: de kern lag ten westen van de huidige A28 in de zuidoosthoek van de Pesseresch. Deze heette toen Pesse; dit is de tegenwoordige Molenhoek. Hier stond bij de molentelling in 1645 al een molen, die in het bezit van Jan Tissinge was. Tot het midden van de 19e eeuw heeft de Pesser molen in de Molenhoek gestaan. De tweede kern, Oostering, lag in de buurt van het hedendaags sportpark en de derde kern was die van Eursinge en Bultinge samen. Misschien slaat de naam van de boerderij in de zuidoosthoek van de es wel op die van de eerste kern: Het Oude Erf. Aan de tweede kern herinnert de straatnaam Oostering richting spoorlijn Groningen-Zwolle.

De begraafplaats aan de Hoogeveenseweg is in 1883 bezocht door Vincent van Gogh; deze beschreef hij in een brief aan zijn broer Theo. Bij de aanleg van de A28 werd in 1955 de beroemde kano van Pesse gevonden.

Schimpnaam voor de inwoners: Heksen (in de bossen rond het moerasgebied)