Wetenschap die samenlevingen uit het verleden bestudeert, in al hun facetten.

De bronnen van onderzoek zijn vooral materiële overblijfselen. Deze overblijfselen kunnen zich onder de grond bevinden (bijv. stenen werktuigen) maar ook boven de grond (bijv. grafheuvels, hunebedden en mottes).

De bodem is als het ware een archief dat door de archeoloog bestudeerd wordt. Dat kan door middel van een opgraving, maar informatie kan ook door het toepassen van minder destructieve methoden van onderzoek verkregen worden (boren, weerstandsmeting, etc.). De archeoloog is zich zeer bewust van de eindigheid van zijn bronnen - opgraven is tegelijk vernietigen. Behoud in situ is dan ook een breed gedragen uitgangspunt van de moderne archeologische monumentenzorg, zodat de kostbare bronnen ook door latere generaties geraadpleegd kunnen worden. In dit verband spelen de Archeologische Monumentenkaart en de Indikatieve Kaart van Archeologische Waarden een belangrijke rol.

In het archeologisch rijk bedeelde Drenthe wordt al eeuwenlang aan archeologisch onderzoek gedaan. Aanvankelijk gebeurde dat door 'liefhebbers' van oudheden zoals J. Picardt, J. Hofstede, J. van Lier en G.J. Landweer. In de loop van de 19e eeuw kwamen de professionele archeologen in beeld, eerst vanuit het Rijksmuseum van Oudheden te Leiden (C.J.C. Reuvens, L.J.F. Janssen en J.H. Holwerda). Vanaf 1920 ging het Groningse Biologisch-Archaeologisch Instituut een rol spelen, en ook, zij het op bescheidener schaal, het Drents Museum. De naam Van Giffen is onlosmakelijk met deze periode verbonden.

Van Giffen is de archeoloog met de meeste opgravingen in Drenthe op zijn naam (zijn bijnaam luidde dan ook ''t spittertien'). Hij onderzocht talloze grafmonumenten en nederzettingen uit de Steentijd, Bronstijd, IJzertijd, Romeinse tijd en Middeleeuwen. Van Giffens opvolger, H.T. Waterbolk, zette deze traditie voort.

Niet-professionele archeologen zijn overigens altijd een rol van betekenis blijven spelen. In Drenthe is een groot aantal amateur-archeologen actief, deels in georganiseerd verband. De meeste vondsten die in de Drentse bodem gedaan zijn, hebben hun weg gevonden naar het Drents Museum en het Noordelijk Archeologisch Depot.