Begrip

Autobusdiensten

reageer

Uw reactie

Wij zijn altijd opzoek naar reacties om de kennisbank van Drenthe uit te breiden. Wanneer u een correctie wilt doorgeven of een lemma wilt aanleveren voor de Drentse encyclopedie dan kunt u onderstaand formulier gebruiken. Ontroerende anekdotes bij een lemma of anderszins bijzondere verhalen worden niet als zodanig opgenomen in de encyclopedie. Deze reacties zullen derhalve niet in behandeling worden genomen.

Houtman
Bron: Drents Archief

Vorm van openbaar personenvervoer, waarbij lijndiensten worden onderhouden door autobussen. Ontstonden in de jaren '20 van de 20e eeuw, aanvankelijk vooral ter vervanging van tramlijnen die niet of nauwelijks meer rendabel waren. Met de bus bleek een goedkopere dienstuitvoering mogelijk, waardoor deze snel terrein won. Door gebrek aan brandstof en banden moesten de busdiensten in de periode 1940-1945 ingekrompen worden en kwam het tramverkeer tot een tijdelijke herleving. Daarna was het met de tram echter definitief afgelopen. Tot in de jaren '60 groeiden de autobusdiensten, daarna ging het bergafwaarts. Er volgden aanpassingen van lijnen en overdracht van lijndiensten van kleinere ondernemingen aan naburige grote, later gevolgd door fusies.

In de periode 1958 tot 1999 waren de volgende autobusondernemingen gedurende langere of kortere tijd actief in Drenthe:

- DABO - Drentsche Autobusonderneming, Meppel (Drenthe ten westen van spoorlijn Hooge-veen-Assen);

- DVM - Drentse Vervoer Maatschappij, Meppel (fusie in 1963 van DABO en EDS); - EDS - Eerste Drentsche Stoomtramweg Mij, Meppel (idem ten o. van spoorlijn);

- ESA - Elema-Stollenga's Autobusdiensten, Marum; (grensgebied met Friesland);

- FRAM - Friese Autobus Mij 'Fram', Heerenveen (grensgebied met Friesland);

- GADO - Groninger Autobusdienst Onderneming, Groningen (verbindingen met provincie Groningen);

- GDS - Groningsch-Drents Snelvervoer Assen-Groningen (idem);

- HARMANNI - Reisbureau en Autobusbedrijf Harmanni, Assen (stadsdienst Assen, lijn Schattenberg);

- NTM - Nederlandse Tramweg Mij, Heerenveen (verbindingen met Friesland);

- NWH - Vervoersmij De Noord-Westhoek, Zwart-sluis (verbindingen met kop van Overijssel);

- PIEPER - fa. Pieper en Zonen, Schoonebeek (lijn Schoonebeek- Coevorden, lijn Weiteveen);

- ZANTINGE, Taxi-onderneming Zantinge, Assen (wijkbus in wijk Peelo te Assen).

Verder waren er vier grensoverschrijdende lijnen die door de volgende ondernemingen werden geëxploiteerd:

- DVM/DBP (Deutsche Bundespost, Bremen) met in 1969 ingestelde lijnen vanuit Emmen en Ter Apel via Barnflair en Rütenbrock naar Haren (Dld.), opgeheven in 1972; -

 DVM/LEV (H. Levelink, Twist) met in 1961 door DABO-EDS en LEV ingestelde lijnen Emmen-Nieuw Schoonebeek-Meppen (Dld), opgeheven in 1965 en Emmen-Zwartemeer-Schöninghsdorf-Meppen (Dld), opgeheven in 1977;

- DVM/BEB (Bentheimer Eisenbahn AG, Bentheim) met in 1961 ingestelde lijn Emmen- Schoonebeek-Emlichheim (Dld), opgeheven in 1972;

- BEB (Bentheimer Eisenbahn AG, Bentheim) met een eerst ter vervanging van de treindienst ingestelde en tenslotte eenmaal per week uitgevoerde dienst Coevorden-Laarwald-Emlichheim, met doorverbinding naar Nordhorn en Bentheim, opgeheven in 1972.

Door privatisering en verdergaande schaalvergroting is het autobusvervoer in Noord-Nederland sinds 1999 vrijwel geheel in handen van Arriva Personenvervoer Nederland BV, een dochteronderneming van het Engelse Arriva plc. Het is een commercieel bedrijf met een hoofdkantoor te Heerenveen, 2500 werknemers en 1400 voertuigen. De overheid bemoeit zich hier nog mee door een financiële bijdrage te leveren en via een bestek de dienstregeling te bepalen. De exploitatie in Drenthe gebeurt vanuit de standplaatsen Emmen, Assen, Hoogeveen, Meppel en Dieverbrug. Enkele bijzondere lijndiensten, aangegeven als Q-liner (voor quick en quality) verdienen de aandacht. Ze onderhouden de verbinding tussen de agglomatie Groningen en een aantal woonkernen rond de stad en tussen de twee grotere stedelijke centra waar geen spoorwegvervoer is, zoals Groningen-Annen, Groningen-Assen en Groningen-Emmen.

Zie ook: Buurtbus. [Houtman]

Literatuur

  • Lit.: K.H.M. Derks, Autobussen. Overzicht van de Nederlandse streek- en stadsvervoerbedrijven (Alkmaar 1985)
  • A.E. van Bergen en H. Zandbergen, Van stoomtram tot DVM (Amsterdam 1985)
  • A. Timmer, 'Van stoomtram naar autobus', Waardeel (1996) nr. 4.