Voormalig scheepvaartmuseum over de veenkoloniale scheepvaart van Gasselternijveen.

Rond 1970 waren de kanalen en wijken in Gasselternijveen gedempt. Hiermee dreigde de herinnering aan het rijke scheepvaartverleden van deze Drentse veenkolonie voorgoed te verdwijnen. Om de historie van dit maritieme erfgoed te behouden werd in 1972 door een groep dorpsbewoners, merendeels oud-schippers en middenstanders, de Stichting ‘Cartouche’ Scheepvaartmuseum opgericht. Aanvankelijk hield de stichting zich, naast het verzamelen van maritieme historische voorwerpen, vooral bezig met het organiseren van kunstexposities. Hieraan dankt de stichting de naam ‘Cartouche’, hetgeen sierlijke omlijsting van schilder- of beeldhouwwerk betekent. Hoofddoel bleef echter het bewaren en tonen van het maritieme verleden van Gasselternijveen, met als einddoel een museum. In 1988 kon dit museum worden geopend in een herenbehuizing aan de Scheepvaartlaan, waarvan de bewoners een groot aantal vertrekken beschikbaar stelden voor een museum. Aan de hand van scheepsmodellen, schilderijen, foto’s en gebruiksvoorwerpen werd daar de geschiedenis van de turfvaart, de binnenvaart en de kustvaart van Gasselternijveen verteld.

In 2003 was de collectie tijdelijk opgeslagen in het Hunzepark. Na slepende financiële problemen werd het museum uiteindelijk in 2005 opgeheven. Delen van de collectie werden geschonken aan het Streekhistorisch Centrum in Stadskanaal en het Noordelijk Scheepvaartmuseum in Groningen.