Vast gesteente komt in Drenthe alleen in de ondergrond voor. De aan de oppervlakte liggende stenen zijn in de ijstijden door het landijs uit Scandinavië aangevoerd.

Graniet is veruit het meest voorkomend, 9/10 van de aardkost bestaat uit dit gesteente en een groot deel van de zwerfstenen is graniet. Graniet is een vorm van stollingsgesteente, gestold ergens onderweg tussen de magmahaard en de oppervlakte. Omdat het aan de oppervlakte voorkomende gesteente meestal door het landijs is afgerond, is de mineralenopbouw vaak alleen door openkloppen waar te nemen. Naast de stollingsgesteenten worden ook sedimentgesteenten onderscheiden. Hier is bij de vorming een tussenfase van verwering aanwezig tot zand, kalk, klei vaak in gelaagde afzettingen. Door druk en temperatuur toename met de diepte, wordt vocht uitgeperst en ontstaat een mechanische materiaalverdichting. Soms treedt ook weer herkristallisatie op van de mineralen. Compactie wordt bevorderd door verklitting van de mineraalkorrels met andere minerale stoffen, zoals bij zandsteen.

Hiernaast komen ook kalksteen en leisteen voor door samenpersing van kalk en klei, voorbeelden van kalksteen is de Bentheimer kalksteen, die in vele Drentse kerken voorkomt. Een voorbeeld van leisteen uit het Carboon is de olieleisteen, een bitumenrijk donker gekleurde steensoort die beschouwd wordt als moedergesteente voor aardolie.

Ten slotte is er nog een grote groep gesteentes, die door omvorming van primair gevormde gesteenten door druk (en een temperatuur tot 1700 graden Celsius) en verkneding in zijn ontstaan. Deze groep gesteenten noemt men metamorfe gesteenten. Prototype is Gneis, ook aanwezig als zwerfsteen. Zie ook: Vuursteen.