Locatie

Hoogeveense venen

reageer

Uw reactie

Wij zijn altijd opzoek naar reacties om de kennisbank van Drenthe uit te breiden. Wanneer u een correctie wilt doorgeven of een lemma wilt aanleveren voor de Drentse encyclopedie dan kunt u onderstaand formulier gebruiken. Ontroerende anekdotes bij een lemma of anderszins bijzondere verhalen worden niet als zodanig opgenomen in de encyclopedie. Deze reacties zullen derhalve niet in behandeling worden genomen.

M.A.W. Gerding

Veengebied, nam gedeelten in beslag van de kerspelen en latere gemeenten Zuidwolde, Hoogeveen, Ruinen, Beilen, Westerbork, Oosterhesselen, Dalen en Coevorden. Aan de Overijsselse kant van de grens zette het veen zich voort in Ambt Hardenberg, Ambt Ommen en Avereerst.

Het Drentse gedeelte van dit veencomplex omvatte naar schatting 10.000-14.000 ha. De kern ervan werd gevormd door het latere Hoogeveen. Het betrof hier een veengebied van in totaal ca. 6000 ha dat toebehoorde aan de markegenoten van Steenbergen en Ten Arlo, buurtschappen in het kerspel Zuidwolde. Naar het westen toe waterde dit veengebied af via het Echtener Diepje en de Reest aan de oostzijde via het Loodiep. In dit totale complex kunnen een zevental veengebieden onderscheiden worden die langs de rand lagen. In het kerspel Zuidwolde langs de Hoogeveensche Vaart: het Veninger en Lageveen (150 ha); in het kerspel Ruinen: een klein gedeelte van het Pesserveld (100 ha); in het kerspel Beilen: de Drie Venen (later de Tiendevenen), gezamenlijk bezit van de boeren van de dorpen Spier, Drijber en Wijster (1800 ha); in het kerspel Westerbork: de Westerbork en Broek Venen, bezit van de boeren van de dorpen Mantinge en Balinge (1800 ha); in het kerspel Oosterhesselen: het Zwinderse Veen en het Geeser Veen (2000 ha), bezit van de boeren van de dorpen Gees en Zwinderen (zie: Zwindersche Veencompagnie); in het kerspel Dalen: de Veenhuizer Venen (900 ha); in het kerspel Coevorden: de Zaadvenen (600 ha), behorend bij Steenwijksmoer.

Het centrum werd gevormd door het Echtens-Hoogeveen (5000 ha) en het Zuidwolder-Hoogeveen (1300 ha), later samengevoegd tot de gemeente Hoogeveen. Uitgezonderd in het gebied van de Compagnie van 5000 Morgen, werden in de omliggende veengebieden de hierboven genoemde oppervlakten veen bij lange na niet volledig aan snee gebracht. Grote stukken bleven onaangesneden liggen, deels vanwege hun perifere ligging, deels wegens de te geringe veendikte. Bij de turfwinning ging het in de 17e en 18e eeuw vrijwel alleen maar om het centrumgebied Hoogeveen. De omliggende veengebieden zijn pas in de loop van de 19e eeuw aan snee gebracht en waren qua betekenis en ontwikkeling ondergeschikt aan Hooge-veen. [M.A.W. Gerding]

Literatuur

  • Lit.: Gerding, Vier eeuwen turfwinning.