Vaste routes van postwagendienst of wagenposterij (later diligence genoemd). Dit waren koetsen die vaste lijndiensten onderhielden voor personen- en goederenvervoer, waarbij vaak ook post werd vervoerd. Het brievenvervoer speelde dus geen overwegende rol. Reizen per post betekende namelijk oorspronkelijk: reizen met paarden die op bepaalde afstanden en daarvoor bestemde plaatsen (posten) verwisseld werden. De exploitatie was in handen van particulieren, die hiervoor een vergunning van de overheid kregen.

De eerste wagendienst door Drenthe was de in 1665 afgekondigde dienst Groningen-Beilen-Hasselt met aansluiting op Amsterdam. Een thans nog bestaande pleisterplaats aan deze route is het Olde Posthuus in Anholt bij Eursinge. In 1789 werd officieel een postwagendienst Groningen - Coevorden opgericht met wisselplaats in Grolloo, hoewel er in 1730 ook al sprake is van een postwagendienst op dat traject. De dienst stond bekend als Koevers postwagen en de weg door Rolde naar Grolloo en verder als Koevorsche Postweg. Na de patriottische omwenteling in 1795 werd via een nationaalverklaring van de posterijen bepaald dat alleen de staat het recht had om brieven te vervoeren, hetgeen in de eerste Nederlandse postwet van 1807 werd bekrachtigd. In de praktijk veranderde er echter niet zoveel, omdat er veel werd uitbesteed aan particuliere stalhouders. Een nieuwigheid was de in 1809 door Lodewijk Napoleon opgerichte Paardenpost of paardenposterij, een speciaal ten behoeve van het gouvernement ingerichte dienst, die verantwoordelijk was voor het leveren van paarden, postiljons en rijtuigen ten behoeve van reizende ambtenaren en regeringskoeriers. Bij koninklijk besluit van 1809 werden hiervoor officiële postroutes en stations ingesteld. Hoewel deze dienst tot 1854 deel uitmaakte van het Postwezen in Nederland heeft ze zich nooit met brievenpostvervoer bezig gehouden. Wel is er door de naamgeving veel verwarring over ontstaan. Zie ook: Wagendiensten.