Begrip

Versterkte nederzettingen

reageer

Uw reactie

Wij zijn altijd opzoek naar reacties om de kennisbank van Drenthe uit te breiden. Wanneer u een correctie wilt doorgeven of een lemma wilt aanleveren voor de Drentse encyclopedie dan kunt u onderstaand formulier gebruiken. Ontroerende anekdotes bij een lemma of anderszins bijzondere verhalen worden niet als zodanig opgenomen in de encyclopedie. Deze reacties zullen derhalve niet in behandeling worden genomen.

Door wallen, grachten en/of meervoudige palissaden omgeven verblijfplaatsen uit pre- en protohistorische tijd.

In Drenthe met zekerheid vastgesteld op het Noordsche Veld bij Zeijen (Zeijen I met twee bouwfasen, opgevolgd door Zeijen II, gelegen aan de rand van het Witteveen) en Vries (met twee bouwfasen), en waarschijnlijk ook bij Rhee (twee bouwfasen). Ze dateren uit de Late IJzertijd en zijn omgeven door een met paalwerk verstevigde wal van zoden of aarde, veelal in combinatie met een ondiepe gracht.

Zeijen II en Vries (jongste fase) zijn buiten de wal nog voorzien van een karakteristieke drie- tot vijfvoudige palissade. Toegang tot de slechts 10 tot 14 are grote binnenterreinen bieden twee tot vier, door poortgebouwtjes en aparte palissaden versterkte, meest zeer smalle ingangen. Normale woonstalhuizen ontbreken, alleen spiekers en schuren zijn aanwezig. In Rhee kan de mogelijkheid dat de daar gevonden gebouwen woonstalhuizen zijn, niet geheel worden uitgesloten. Twee centraal gelegen structuren van afwijkende bouw in Vries (jongste fase) zouden tempeltjes kunnen zijn. Aardewerkscherven in de vulling van de grachten wijzen op althans tijdelijk gebruik voor normale huishoudelijke functies.

Diverse details in de aanleg laten overeenkomsten zien met de overigens zeer veel grotere omwalde heuveltopnederzettingen uit de ijzertijd in de ons omringende landen, en ook met de als cultusplaatsen beschouwde 'Viereckschanzen' in Zuid-Duitsland. De versterkte nederzettingen worden geïnterpreteerd als verdedigbare lokale stapelplaatsen met wellicht daarnaast een sociale en religieuze functie.

Literatuur

  • Lit.: H.T. Waterbolk, 'Walled enclosures of the Iron Age in the north of the Netherlands', Palaeohistoria 19 (1977).