Rahim Saebu - Op de step
barak 85
Het is zes uur in de vroege ochtend, laat in de zomer van 1954. Rahim Saebu staat op loopt meteen naar de kachel. Vader en moeder, broertjes en zusjes slapen nog. Rahim weet precies hoe hij de kolengestookte kachel aan moet maken. Die smeult ook ’s nachts. Barak 85, een lange gang met aan weerszijden kamers, is opgetrokken uit hout, tochtig als het buiten waait en altijd koud als het buiten koud is. Hij schrokt snel een boterham met pindakaas naar binnen en weg is Rahim, met zijn step. Afruimen doet zijn zusje wel.
Heel ondernemend
Rahim is van kleins af aan heel ondernemend. Na schooltijd rijdt hij zijn broertje en zusje met de step weer terug naar huis. Hij gaat ook vrijwillig naar de gaarkeuken (barak 29) om te helpen met aardappels pitten. Hij kwam op dat idee omdat hij zo altijd langs de rijen heen mag lopen om het eten op te halen. “O, laat die jongen maar eerst. Hij helpt ons!”. Binnen toont hij eerst zijn kaart, met een grote M. Hij is moslim dan krijgt hij geen varkensvlees, maar rund of kip.
Rahims familie is al in 1950 met de SS Volendam naar Nederland gekomen. Vader Andy Achmad had een ‘speciale behandeling’ omdat hij in politiek gevaar was. Rahim herinnert het zich nog levendig: “Plotseling stonden er Nederlandse soldaten midden in de kamer. ‘Jullie moeten nu alles inpakken en meekomen!’, klonk het bevel.”
Op 17 januari 1950 kwamen ze in Rotterdam aan en dan in Noordwijk. Toen in 1951 grote groepen KNIL-soldaten in Nederland aankwamen, sloot de familie Saebu zich aan bij hun geloofsgenoten in Schattenberg.
Opmerking die niet goed viel
Op een middag loopt Rahim weer langs de rijen wachtenden van de gaarkeuken. Dan hoort en ziet hij een groot tumult ontstaan, ruziënde en vechtende mensen. Iemand had een lepel vanuit de bak met varkensvlees in die met rundvlees gedaan. Een moslim-Molukker maakte er een opmerking over die niet goed viel en toen sloeg de vlam in de pan. Rahim racet halsoverkop met zijn step naar huis en alarmeert zijn vader, die meteen alle moslimmannen uit barak 85 en elders optrommelt. Zij snellen allen naar de gaarkeuken in het midden van het kamp en met hulp van Molukkers van het eiland Ambon wordt dit ‘incident’ gesmoord. Het is de zoveelste smeulende rivaliteit in het kamp. Gemakkelijk op te stoken jonge KNIL-soldaten veroorzaken ruzies – rivaliteiten tussen eilanden, dorpen of geloofsrichtingen.
In 1955 vertrekken dertig gezinnen, zo'n honderdvijftig mensen, vanuit Schattenberg naar Kamp Wyldemerck in Gaasterland, Friesland. Allemaal met een moslimachtergrond. Daar runnen Rahim en zijn vader later een toko. Voor een beetje geld brengt hij de kampbewoners heen en weer naar Sneek op marktdagen: zijn step heeft hij dan verruild voor een auto.
Alle rechten voorbehouden