Ca. 160 ha groot meer ten noorden van Paterswolde. Het meer leent zich uitstekend voor allerlei soorten watersport. Een klein gedeelte in het zuidwesten behoort tot de provincie Drenthe.

Het meer is in de periode 1740-1835 met het uitgraven van het laagveengebied Neerwold ontstaan. De verveners waren Friese kolonisten. Rond 1900 kwam het Paterswoldsemeer als recreatieplas voor de hogere klassen uit de stad Groningen in zwang. In de jaren tussen de wereldoorlogen volgde ook de rest van de noordelijke bevolking door de opkomst van het fiets-, autobus- en tramverkeer. Aan de boorden van het Paterswoldsemeer hebben zich door de jaren heen talrijke horeca- en recreatiegelegenheden gevestigd.

Het eerste, nog altijd bestaande uitspanningsoord was het chique Familiehotel uit 1888. Een meer populaire attractie vormde De Twee Provinciën. Aanvankelijk kon in feite slechts in twee zwembaden aan de zuidoostelijke en westelijke oever gezwommen worden. Aan de Meerweg lag het in 1921 opgerichte verenigingsbad 'Zwembad Paterswolde' dat tot 1970 dienst deed. Het andere bad werd in 1931 door de VVV Eelde-Paterswolde gesticht.

Om de recreatieve kansen die het meer bood beter te benutten en de wildgroei van zomerhuisjes tegen te gaan werd in 1961 het Meerschap opgericht. Hierin namen de toenmalige gemeenten Eelde, Haren en Groningen deel. Voor de ruimtelijke inrichting van het meer werd in de jaren daarna een plan opgesteld waarin aan dagrecreatie de prioriteit werd gegeven. De periode van toeristisch verval vanaf de jaren '50 probeerde het Meerschap daarmee te keren. Het had onder meer een forse uitbreiding van de plas tot gevolg. Op het Gronings grondgebied ontstonden daarmee de Hoornse Plas (1976) en het Hoornsemeer (1982). Vanaf 1983 werd ook de verwaarloosde Drentse zuidwesthoek volledig opgeknapt en heringericht. Daartoe nam het Meerschap aan het eind van de jaren '70 dit hele gebied van de toenmalige eigenaren over. De aanleg van een nieuwe jachthaven vormde de belangrijkste vernieuwing.