Locatie

Nieuw-Amsterdam

reageer

Uw reactie

Wij zijn altijd opzoek naar reacties om de kennisbank van Drenthe uit te breiden. Wanneer u een correctie wilt doorgeven of een lemma wilt aanleveren voor de Drentse encyclopedie dan kunt u onderstaand formulier gebruiken. Ontroerende anekdotes bij een lemma of anderszins bijzondere verhalen worden niet als zodanig opgenomen in de encyclopedie. Deze reacties zullen derhalve niet in behandeling worden genomen.

Schaafsma
Bron: Drents Archief

Dr.: Nij-Amsterdam

Dorp met ca. 4600 inwoners en 2512 woningen (2000) in de gemeente Emmen ten zuidwesten van Emmen en ten noordoosten van Coevorden aan de spoorlijn Zwolle-Emmen (met station Nieuw-Amsterdam). Vormt een dubbeldorp met Veenoord, dat in 1998 van de gemeente Sleen (later Coevorden) overging naar Emmen. Het dubbele karakter wordt onderstreept door de benaming 'Het Tweelingdorp' en de naam van het nieuwe industriegebied ten noorden ervan aan weerszijden van het station: 'De Tweeling'.

Het dorp ligt aan de Verlengde Hoogeveensche Vaart; aan de zuid- en oostkant ervan loopt (de omleiding van) het Stieltjeskanaal. Vanuit het centrum van Nieuw-Amsterdam zorgt De Zijtak (van de vaart) voor de (oude) verbinding met dit kanaal bij Zandpol en met het Dommerskanaal ten noorden ervan bij het gebouw La Paix. Ca. 1 km verder oostwaarts kruisen/snijden het Dommerskanaal (richting Weiteveen) en (het nieuwe gedeelte van) het Stieltjeskanaal (richting Coevorden) elkander.

In 1850 kocht de Drentsche Landontginningmaatschappij te Amsterdam hier veengronden aan (het Amsterdamsche Veld). In 1852 werd daar Nieuw-Amsterdam gesticht. Kort na het gereedkomen van de Verlengde Hoogeveensche Vaart in 1860 ontstond ook aan dit kanaal een dorp. Het heette eerst Bumaveen, maar met het reeds sinds 1852 bestaande Nieuw-Amsterdam bij het Dommerskanaal ging op den duur ook dit dorp Nieuw-Amsterdam heten. In 1880 was de plaats verreweg het grootste dorp binnen de gemeente Emmen.

Door malaise in de vervening brak op 11 april 1888 te Nieuw-Amsterdam een staking van 1200 turfgravers uit om meer loon en afschaffing van de zgn. verplichte winkelnering. Officieel werd deze laatste regeling in 1907 afgeschaft, doch daadwerkelijk pas in 1915. In de 20e eeuw breidde zich de vervening niet verder uit en werd Nieuw-Amsterdam een dorp van landbouwers en middenstanders. Na de ontwikkeling van de tuinbouw in Erica kwam er te Nieuw-Amsterdam een groenteveiling.

Nieuw-Amsterdam/Veenoord is bekend geworden door een verblijf van twee maanden in 1883 van de schilder Vincent van Gogh. Sinds 2002 is hier het Van Gogh Huis. Andere bezienswaardigheden: hervormde kerk (1873; architect H.C. Winters), gereformeerde kerk (Amsterdamse School) en Huis La Paix (1874, eclectische stijl; familie Dommers). 

Literatuur

  • Lit.: W. Visscher, Bumaveen, Nieuw-Amsterdam-Veenoord (Gouda 2001)
  • W. Visscher, Amsterdam, Nieuw-Amsterdam, New York, samenhangende verbanden (Gouda 2000)
  • G. van der Laan-de Boer, In dit teken zult gij overwinnen (Nieuw-Amsterdam 1995)
  • S. van der Hoek, Tweelingdorp aan de Vaart: 125 jaar Nieuw-Amsterdam/Veenoord (Nieuw-Amsterdam 1985)
  • P. van der Woude, 100 jaar Nieuw-Amsterdam/Veenoord (Nieuw-Amsterdam 1960).