Geneeswijzen niet behorend tot de reguliere of officiële geneeskunde (zie: Gezondheidszorg).

In voorgaande eeuwen bestond er geen scherpe scheiding tussen gediplomeerde medici en onbevoegden. Vóór 1800 accepteerden stadsbesturen of medische beroepsgroepen onbevoegde genezers tegen betaling. In het dun bevolkte Drenthe waren tot die tijd nauwelijks erkende medici te vinden. De bevolking was daardoor aangewezen op zelfmedicatie in de vorm van huismiddelen.

Bij ziekte van zowel mensen als vee kon eventueel de hulp van een genezer worden ingeroepen. Dit waren meestal eenvoudige ambachtlieden of boeren, die over geneeskrachtige gaven zouden beschikken. Als wonderdokter waren ze gespecialiseerd in het genezen van bepaalde kwalen en maakten ze onder meer gebruik van magnetisme (bestrijken of bezetten) en van geheimmiddelen. Zo stond er naast de smederij van Willem Nijenhuis in Yde (omstreeks 1840) een breukenboom (zie: Spijkerboom). Lijders aan breuken konden genezen door hierin een spijker te slaan. Maria Brinkman (omstreeks 1850), dochter van een heelmeester in Kolderveen, beschikte over middelen tegen allerlei buikkwalen. De bakker Hendrik Niemeijer (1814-1889) kreeg als 'strieker' zelfs nationale bekendheid als 'het boertje van Nieuw-Buinen'.

Vanaf 1805 trachtte de Overheid door het eisen van diploma's en verplichte registratie en door overtreders justitieel te vervolgen het onbevoegd uitoefenen van de geneeskunde of kwakzalverij tegen te gaan. De in 1881 opgerichte 'Vereniging tegen de Kwakzalverij' houdt zich nog steeds bezig met het bestrijden van alternatieve geneeswijzen.