Met uitzondering van het Meppelerdiep en het Noord-Willemskanaal, waarvan de aanleg primair gericht was op de totstandkoming van een scheepvaartverbinding Groningen-Zuiderzee, zijn de Drentse kanalen van oorsprong in wezen alle turfvaarten. De belangrijkste kanalen zijn afzonderlijk beschreven. Momenteel dienen de kanalen vooral voor de afvoer van overtollig water en de toevoer van water voor droogtegevoelige gebieden.

Zie ook: Kanalensystemen.