Territoir waarover heerlijke rechten worden uitgeoefend.

Drenthe kende een aantal heerlijkheden:

 - de heerlijkheid Ruinen, waar de heer zijn overheidsgezag in leen kreeg van de Staten van Overijssel. Deze heerlijkheid omvatte het huidige dorp Ruinen, alsmede de dorpen Buddinge- en Haakswold, tegenwoordig Ruinerwold geheten. In de Middeleeuwen behoorde ook Ter Bulynghe tot de heerlijkheid, maar dit onder Staphorst gelegen dorp is al vroeg afgesplitst;

- de heerlijkheid Coevorden die grensde aan het Drentse rechtsgebied en die in handen was van de Drost van Drenthe. Deze heerlijkheid omvatte het gehele kerspel, bestaande uit Coevorden zelf en de gehuchten 't Klooster, Loo, Padhuis, de Pothof, Vlieghuis en Weyerswold.

In de 17e eeuw ontstonden nog twee heerlijkheden: Echten en Hoogersmilde. Deze werden verleend door het Drentse bestuur om de ontginning en exploitatie van grote veengebieden te stimuleren.

De heerlijkheid Echten bestond uit het veengebied, dat Roelof van Echten in 1625 aankocht van Steenbergen en Ten Arlo. Dat was al het gebied van de huidige gemeente Hoogeveen ten zuiden van het Noordsche Opgaande en de Verlengde Hoogeveensche Vaart en ten oosten van het Hollandscheveldsche Opgaande en Riegshoogtendijk. Later is in het noorden het Pesser Legeveld nog bij Hoogeveen gevoegd. Het dorp Echten behoorde dus niet tot de heerlijkheid.

 De heerlijkheid Hoogersmilde omvatte - naar de 17e-eeuwse terminologie - de Dieverder en Leggeler Smildervenen, welke gelegen waren rond het huidige dorp Hoogersmilde.