School die voorbereidde op de studie aan de universiteit.
Tot in de 19e eeuw werden de colleges en disputen in het Latijn gehouden. Na 1815 werd met de Latijnse school een brede culturele vorming beoogd. Elke stad van enige betekenis streefde naar het bezit van een dergelijke opleiding. In Meppel, een oude handelsplaats met enige stedelijke allure, bestond rond 1500 al een Latijnse school. Coevorden heeft er in de 16e eeuw korte tijd een gehad. Assen - in 1809 door Lodewijk Napoleon tot stad verheven - kreeg in 1825 zijn Latijnse school, vanaf het begin 'gymnasium' genoemd. Hendrik Jan Nassau werd, na zijn promotie in 1829, de eerste rector. De Latijnse school van Meppel ging in 1865 ter ziele. Het gymnasium in Assen heeft zich steeds met succes weten te handhaven en maakt nu onderdeel uit van het Nassaucollege.